રાજસ્થાન વર્ષોથી ભારતની સાંસ્કૃતિક રાજવીતાનું અવતરણ રહ્યું છે. આધુનિક હોવા છતાં, આ એક રાજ્ય છે જે તેની સંસ્કૃતિમાં ગૌરવ લે છે. સૌંદર્ય અને તેમની આતિથ્ય ઉપરાંત રાજસ્થાન માં ફરવાનું એક બીજું કારણ છે. જ્યારે આપણે આ વાત કહીએ છીએ, અમારે તેનો અર્થ નથી કે ફક્ત મુસાફરી કરો, પરંતુ રાજસ્થાનનો થોડો વધારે અનુભવ કરો અને અહીં ઉજવાતા પ્રસંગો અને તહેવારો નો આનંદ મેળવો. તેઓ જીવંત ક્ષણ નો અનુભવ લાવે છે.
1. ગંગૌર ફેસ્ટિવલ:
ગંગૌર ફેસ્ટિવલ – પાર્વતી અથવા શિવા, ભગવાન શિવની પત્ની સદગુણ અને ભક્તિનું પ્રતીક છે અને વિવાહિત સ્ત્રીઓ માટે એક મહાન વ્યક્તિ તરીકે જોવામાં આવે છે. ગંગૌર ફેસ્ટિવલ તેમના માનમાં યોજાય છે. આ તહેવાર મુખ્યત્વે ઉદયપુર, જયપુર અને મંડાવામાં માર્ચ અથવા એપ્રિલના મહિના દરમિયાન ઉજવવામાં આવે છે. ભગવાન શિવ અને પાર્વતીના પ્રદર્શન માટે નૃત્ય અને પ્રાર્થના કરવા માટે મહિલાઓ અને યુવાન છોકરીઓ લેંઘા અથવા ચણીયા ચોળી જેવા પરંપરાગત પોશાક પહેરે છે. વિવાહિત સ્ત્રીઓ તેમના પતિની સલામતી માટે પ્રાર્થના કરે છે. જયારે યુવાન છોકરીઓ તેમની પસંદગીના પુરૂષો માટે પ્રાર્થના કરે છે. આ તહેવાર દરમિયાન, વિવિધ સરઘસો ગોઠવવામાં આવે છે, જેમાં ભગવાન શિવનું આગમન થાય છે. આ તહેવાર હોળીના લગભગ બે અઠવાડિયા સુધી ચાલે છે.
2. મેવાડ ફેસ્ટિવલ:
ઉવારપુરમાં સૌથી વધારે ઉત્સાહ અને સુશોભન સાથે વસંતઋતુના સ્વાગત માટે મેવાડ તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. આ તહેવાર દરમિયાન ઉદયપુરનું સમગ્ર શહેર ઉત્સવના આનંદમાં ડૂબી ગયું છે. ગંગૌર તહેવારની જેમ જ, મેવાડ તહેવાર રાજસ્થાનની મહિલાઓ માટે સમાન રીતે મહત્વપૂર્ણ છે. બધી સ્ત્રીઓ ભગવાન શિવ અને પાર્વતી ની છબીઓ ધારણ કરે છે. તે પછી, તેઓ શહેરના જુદા જુદા ભાગોમાંથી પસાર થતા પારંપરિક સરઘસમાં જાય છે. છેલ્લે, સરઘસ પિછોલા તળાવમાં ગંગૌર ઘાટ તરફ જાય છે. આ જગ્યાએ, છબીઓ ખાસ બોટમાં અને તળાવના ઊંડા પાણીમાં પધરાવવામાં આવે છે.
3. જોધપુર ડેસર્ટ ફેસ્ટિવલ:
જોધપુર ડેસર્ટ ફેસ્ટિવલ – રાજસ્થાન જોધપુર ડેસર્ટ ફેસ્ટિવલ જાન્યુઆરી મહિનામાં થાય છે. તે સૅમ સેન્ડ ડ્યુન્સ પર ઉજવવામાં આવે છે, જે જેસલમેર સિટીથી 24 કિમી દૂર છે. સમગ્ર રાજસ્થાનના ઊંટ અહીં એકઠા થાય છે અને પ્રદર્શન શ્વાસ થોભાવી દે તેવું હોય છે. આ તહેવાર ત્રણ દિવસ માટે ઠાઠમાઠ અને ભવ્યતા સાથે ઉજવવામાં આવે છે. ડેઝર્ટ ફેસ્ટિવલ રાજ્યની સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક કલા, સંગીત અને નૃત્ય પરંપરા માટે એક મંચ પ્રદાન કરે છે. આ તહેવારના અગ્રણી આકર્ષણોમાં ઊંટ રેસ, કઠપૂતળી શો, ગેયર અને ફાયર ડાન્સિસ, પાઘડી સ્પર્ધા, મિસ્ટર ડેઝર્ટ હરીફાઈ, ટગ-ઓફ-વોર, લોકગીતો અને ઘણાં બધા પ્રદર્શનનો સમાવેશ થાય છે. જેમ રાત પડે છે, સૈનિક-રાજાઓ અને તેમના સાથીઓ વિશે ના ભાવનાત્મક ગીતો માટે સૅમ સેન્ડ ડ્યુન્સ જીવંત બને છે, કારણ કે કઠપૂતળીઓ મહાકાવ્યોનું નાટકીય સ્વરૂપ આપે છે. આ તહેવારમાં હાજરી આપવી રાજસ્થાનની ટોચની વસ્તુઓ પૈકીનો યાદગાર સફર છે.
4. પુષ્કર મેળો:
પુષ્કરનો ઉત્સવ વિશ્વભરમાં પ્રસિદ્ધ છે અને તે નવેમ્બર મહિનામાં થાય છે. આ સમય દરમિયાન, પુષ્કળ ભવ્ય સ્થળ બની જાય છે જ્યાં હજારો યાત્રાળુઓ પુષ્કર તળાવમાં સ્નાન કરવા અને બ્રહ્મા મંદિરમાં પ્રાર્થના કરવા માટે આવે છે. પુષ્કર મેળા એ સૌથી મોટો ઢોર અને ઊંટનો મેળો છે જ્યાં ઢોરો ના પ્રજનનકર્તા, ખેડૂતો અને ઊંટ વેપારીઓ ખરીદ વેચાણ કરે છે. આ તે સમય છે જ્યારે પુષ્કર માં બધા એકબીજા સાથે લોક ગીતો, નૃત્ય, કેમ્પફાયર અને ખરીદી સાથે મનોરંજન કરવા માટે આવે છે. પુષ્કર તહેવાર રાજસ્થાન પ્રવાસનનું ગૌરવ છે.
5. મારવાડ ફેસ્ટિવલ:
મારવાડ તહેવાર મારવાડ પ્રદેશના નૃત્ય અને સંગીતને સમર્પિત છે. આ તહેવાર ઓક્ટોબર મહિનામાં જોધપુર શહેરમાં યોજાય છે. તે ખરેખર જોધપુરની કલા અને સંસ્કૃતિને પ્રતિબિંબિત કરે છે અને માન્દ તહેવાર આ તહેવારનો એક મહત્વનો ભાગ છે.
6. તીજ ની ઉજવણીઓ:
ઓગસ્ટ મહિના દરમિયાન ચોમાસાની સીઝનની શરૂઆતમાં તીજ આવે છે. આ તહેવાર સમગ્ર રાજ્યમાં અને મુખ્ય રીતે જયપુરમાં ઉજવવામાં આવે છે. દેવી પાર્વતીની મૂર્તિ બે દિવસ માટે નૃત્ય અને ગીત સાથે એક રંગીન પરેડમાં રાખવામાં આવે છે.
7. જયપુર થિયેટર તહેવાર- જયરાંગમ:
‘જૈરંગામ’ એ જયપુરમાં યોજાતો વાર્ષિક રાષ્ટ્રીય થિયેટર તહેવાર છે. તે અઠવાડીયાનો તહેવાર છે અને સમગ્ર ભારતમાં તમામ થિયેટર પ્રવૃત્તિઓનું પ્રદર્શન કરે છે. થિયેટર વિશ્વનાં સૌથી મોટા નામો તેમના શ્રેષ્ઠ નાટકો કરવા જયપુરમાં આવે છે. આ દરેક મહત્ત્વાકાંક્ષી થિયેટર કલાકાર માટે સ્વર્ગ છે.
8. સમર ફેસ્ટિવલ:
સમર ફેસ્ટિવલ માઉન્ટ આબુમાં ઉજવાય છે, જે રાજસ્થાનનું એકમાત્ર હિલ સ્ટેશન છે. જૂન મહિનામાં ઉનાળામાં આ ઉજવાતો એકમાત્ર તહેવાર છે. સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો, લોકનૃત્ય અને સંગીત આ પ્રદેશના ભીલ જાતિઓ દ્વારા કરવામાં આવે છે. આ તહેવાર નગરમાં સુખનું વાતાવરણ લાવે છે, જેથી પ્રવાસીઓ તેમની માઉન્ટ આબુ ની સફર ને યાદો માં રાખી શકે.
તમે માત્ર રાજસ્થાન જ ન જાઓ, તમે રાજસ્થાનનો અનુભવ કરો ! આ 8 અસાધારણ તહેવારો છે જેની ઉજવણી ચૂકી જવી તે તમારા સફર માટે યોગ્ય ના કહેવાય, જો તમે ખરેખર સારો પ્રવાસ ઇચ્છતા હોવ! તેથી, રાજસ્થાનની તમારી આગામી સફરની યોજના ઘડી કાઢો અને રાજસ્થાન ની કળા, સંસ્કૃતિ અને તહેવારો ની ઉજવણીમાં આનંદ નો અનુભવ કરો.